Veren splijten

Een tafel vol veren

 “Fadern Schleißa” oftewel veren spleiten. Bij feestelijke gelegenheden werden er vaak eenden of ganzen geslacht en de veren van deze dieren werden bewaard in grote zakken. 

In de rustige wintermaanden kwam het vrouwvolk in de vroege namiddag bij elkaar om deze veren te bewerken. Kinderen waren hierbij niet welkom omdat die teveel ondeugd uithalen en elk zuchtje wind liet de veren ronddwarrelen. Met gladde kleding (geen wol) en het haar in doek zette men zich aan de grote eettalfel, alwaar een grote zak met veren omgekiept werd. Veertje voor veertje werd van de pen ontdaan en ....er werd veel verteld. Over het laatste nieuws in de familie en het dorp maar ook griezelverhalen. En dit alles zonder te hoesten of te niesen of te lachen. 

Op het eind van de middag werd gestopt, en de middag werd afgesloten met koffie en pannenkoeken, sammelschnitten of de beroemde fastenbrezeln. Deze sammelschnitten maakte de gastvrouw zelf, van gistsemmel bakte men een soort brood, waarvan dan de sneetjes met echte boter bestreken werden.

Rozdzielić pierze

 "Fadern Schleißa" lub rozdzielić pierze. Kiedyś na uroczystości często było ubite kaczki lub gęsi i pióra tych zwierząt były trzymane w dużych workach.

 
W cichych miesiącach zimowych, kobiety  w wczesnym popołudniem spotkali się aby razem obrobić pierze. Dzieci nie byli tu mile widziani, ponieważ byli zbyt ruchliwe, a każdy powiew wiatru wykonał  wichura piór. Z gładką odzieży (nie wełna) i włosy kryty pod chustka siedzieli przy dużym stole, gdzie była duża torba z piór.  piórko po piórko została wycięta .... i kobiety dużo opowiedzieli. O nowościach w rodzinie i wsi, ale także opowieści grozy. A wszystko to bez kaszlu lub kichania lub śmiechu.  

Na końcu południu zatrzymali, i południu zakończył się z kawy i naleśniki lub 'fastenbrezeln' i słynnego 'sammelschnitten'. Tej 'sammelschnitten' wykonane przez gospodyni sama, z drożdże piekli jakiś rodzaj chleba, krojone plastry pokryte z prawdziwe masło.

Een bruiloft in het Isergebergte

de huwelijksverzoeker

Een bruiloft was een goede gelegenheid om weer eens te feesten. Wie geld genoeg had huurde een proffesionele “Huxtbitter” oftewel “Hochzeitsbitter” in. Een in feestelijke kleding gehulde persoon, vaak in een frak met hoge hoed en een bonte staf. Deze man regelde het huwelijksfeest en ging persoonlijk de gasten in versvorm uitnodigen. (zur Hochzeit bitten) Hij vroeg ook mensen om iets voor te dragen tijdens het feest, en zorgde voor de trouwkrant. Bij het huwelijk van Liesbeth Lorenz had men een Hochzeitsbitter ingehuurd. 

De avond voor het huwelijk was er de onvermijdelijke vrijgezellenavond. Op de huwelijksdag zelf, voor de middag het burgerlijke huwelijk en in de vroege namiddag het kerkelijke huwelijk in Kunzendorf. De koetsen met de vele gasten moesten een bepaalde volgorde in acht nemen. Voor het huwelijk zat het bruidspaar in de laatste koets en na het trouwen ging die koets voorop. 

De ongetrouwde jongens en meisje uit het dorp, zo was de gewoonte, versierden het huis van de bruid. De jongens waren verantwoordelijk voor het dennengroen van de erepoort aan de ingang van het grondstuk en de meisjes zorgden voor de guirlandes. Soms moesten er vele meters gebonden worden; voor de erepoort, huis- en goede kamerdeur, voor de stoelen van het bruidspaar, thuis en in de kerk. Ook kwamen er kleine kransen uit myrte of buxus voor de ramen van de koets. 

Weer thuis aangekomen moest eerst de fotograaf een aantal plaatjes schieten. Daarna begon in de grote kamer aan lange tafels het feestmaal. Voor die gelegenheid was er een kokkin met haar helpsters in dienst genomen. Het eten duurde heel lang, had vele gangen en werd regelmatig onderbroken door voordrachten en redes. Na het eten, het was al lang avond, kon men de benen strekken en alvast een dansje maken. Daarna kwam er weer koffie met gebak en kon er echt gedanst worden. 

Het feest werd afgesloten met de “Brautführe”. De bruidstoet waarbij de bruid naar haar nieuwe thuis gebracht werd. Het bruidspaar kreeg een nieuwe akkerwagen met daarop de hele uitzet en de kado’s goed zichtbaar voor iedereen. Met deze wagen met daaraan noch wat vee vastgebonden vertrok het nieuwe paar naar hun nieuwe boerderij in Neu Kemnitz. Voorop liep de Hochzeitsbitter.

zdjęcie ślubu przed szkoła w Proszowa

Wesele było dobra okazją do zabawy. Ten którzy mieli wystarczające środki, zatrudnił profesjonalną "Huxtbitter" lub "Hochzeitsbitter". Człowiek ubrany w uroczysty strój, często  nosił frak z cylindrem i kolorowy laska. Ten człowiek organizował wesela i osobiście zapraszał gości w wersecie. (Zur Hochzeit bitten) Zapytał również ludzi aby robić coś rozrywkowe i zadbał o ślubne gazecie. Na wesele Liesbeth Lorenz był Hochzeitsbitter.  

W noc przed ślubem była oczywiście wieczór kawalerski. Na dzień ślubne przed południem ślubu cywilnego i wczesnym popołudniem ślub w kościele Proszowej. Wozy z wielu gości musieli jechać w określony kolejności. Przed ślubem para była w ostatnim wozu i po ślubie młody para prowadził  parade. 

Niezamężnych dziewcząt i chłopców ze wsi, jak to było w zwyczaju, zdobilidom panny młodej.  
Chłopcy byli odpowiedzialni za budować z sosnowym zieleni łuku triumfalnego w wejściu do budynku i dziewczyny zadbali o girlandami. Czasami musiała być wiele metrów związane, na łuku triumfalnego i na drzwi do wejście i dobrego pokoju, krzesło dla młody para, w domu i w kościele. Też mieli być małe wieńce z mirtu lub bukszpanu na okien przewozu.  

Kiedy wrócili do domu, pierwszy miał fotograf strzelać kilka zdjęć. Następnie rozpoczął się w dużym pokoju na długi stoły uczta. Z tej okazji, kucharka z jej pomocników zostali zatrudniony. Jedzenie trwało długo, miał wiele postępy i był często przerywany przez wykładów i przemówień. Po obiedzie, to był już wieczór, gośći mógł rozprostować nogi i już trochę tańczyć. Potem dawali kawą i ciastka i naprawdę może tańczyć.

Impreza zakończyła się "Brautführe". Orszak ślubny gdzie prowadził się panna młoda do swojego nowego domu. Para dostała nowe wóz drabinowe i na ten wóz widoczne dla wszystkich, wyprawa panna młoda i prezenty ślubne. Związane za tego wozu kilka bydła nowa para chodzili do ich nowy gospodarstwie w Nowa Kamienicy. Orszak prowadził Hochzeitsbitter.